Ο θάνατος είναι αναπόφευκτο μέρος της ζωής και, παρά τις ιατρικές και επιστημονικές προόδους που έχουν παρατείνει τη ζωή μας, παραμένει ένα ευαίσθητο θέμα για την κοινωνία μας και συχνά αποφεύγονται αναφορές σε αυτόν. Για έναν ενήλικα, η κατανόηση και η αποδοχή του θανάτου μπορεί να είναι μια δύσκολη διαδικασία, αλλά για ένα παιδί, αυτή η διαδικασία μπορεί να φαίνεται ακόμη πιο περίπλοκη. Ωστόσο, το να μιλάμε στα παιδιά για τον θάνατο είναι κρίσιμο για την συναισθηματική τους ανάπτυξη και την κατανόηση του κόσμου. Με βάση ένα άρθρο του Νοσοκομείου Sant Joan de Déu και της Μονάδας Τραύματος, Κρίσης και Σύγκρουσης της Βαρκελώνης (UTCCB), προσφέρουμε μερικές συμβουλές για το πώς να προσεγγίσετε αυτό το θέμα με τα μικρά παιδιά.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΑ ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ
Είναι φυσικό να θέλουμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από τον πόνο της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι και εκείνα, όπως κι εμείς, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τον θάνατο κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η εκμάθηση της κατανόησης και της αποδοχής του θανάτου μπορεί να τους βοηθήσει να είναι καλύτερα συναισθηματικά προετοιμασμένα όταν έρθει η ώρα. Επιπλέον, η ανοικτή συζήτηση για τον θάνατο προάγει ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και ανοιχτής επικοινωνίας, όπου τα παιδιά μπορούν να εκφράσουν τους φόβους και τις ερωτήσεις τους.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ
- Οι Ενήλικες Πρέπει να Ανακοινώνουν τα Νέα Ιδανικά, τα νέα για τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου πρέπει να ανακοινώνονται από τους γονείς. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, το άτομο που είναι πιο κοντά στο παιδί συναισθηματικά θα πρέπει να αναλάβει αυτόν τον ρόλο.
- Επιλογή Κατάλληλου Χώρου Είναι σημαντικό να επιλέξετε ένα ήσυχο και ασφαλές μέρος για τη συζήτηση, όπως το δωμάτιο του παιδιού. Καθίστε στο επίπεδό τους και, αν χρειαστεί, προσφέρετε μια αγκαλιά για παρηγοριά.
- Χρήση Κατάλληλης Γλώσσας Η προσαρμογή της γλώσσας στην ηλικία του παιδιού είναι κρίσιμη. Η χρήση απλών λέξεων και ενός ήρεμου, στοργικού και σεβαστικού τόνου φωνής βοηθά στη μετάδοση του μηνύματος πιο καθαρά και κατανοητά.
- Μην Αποφεύγετε τη Λέξη “Θάνατος” Είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείτε σαφείς όρους όπως “πέθανε” ή “έχει πεθάνει”. Η απλή και ειλικρινής εξήγηση του τι συνέβη επιτρέπει στο παιδί να κατανοήσει καλύτερα την κατάσταση.
- Επιτρέψτε Ερωτήσεις και Έκφραση Συναισθημάτων Η παροχή χώρου στο παιδί για να κάνει ερωτήσεις και να εκφράσει τα συναισθήματά του είναι ζωτική. Η ειλικρινής απάντηση και η μη παροχή περισσότερων πληροφοριών από ό,τι είναι απαραίτητο θα βοηθήσει στην αποφυγή επιπλέον σύγχυσης και φόβων.
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΘΑΝΑΤΟΥ
Είναι χρήσιμο να διακρίνουμε μεταξύ διαφορετικών τύπων θανάτου όταν μιλάμε για τον θάνατο με τα παιδιά:
- Αναμενόμενος Θάνατος: Συνήθως συμβαίνει σε ηλικιωμένους που έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο της ζωής τους.
- Απροσδόκητος Θάνατος: Συμβαίνει σε νεότερα άτομα, ξαφνικά. Κάθε τύπος μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο ανακοινώνεται η είδηση και πώς το παιδί θα επεξεργαστεί την απώλεια.
ΠΩΣ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΕΤΕ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ
- Πριν την ηλικία των 6 Τα παιδιά αυτής της ηλικίας έχουν συγκεκριμένη σκέψη και παίρνουν τα πράγματα κυριολεκτικά. Είναι σημαντικό να εξηγείτε τον θάνατο με απλούς και άμεσους όρους, αποφεύγοντας έννοιες που μπορεί να τα μπερδέψουν. Είναι κρίσιμο να τα βοηθήσετε να κατανοήσουν ότι ο θάνατος είναι μη αναστρέψιμος. Επιπλέον, πρέπει να αντιμετωπιστούν οι φόβοι τους για την απώλεια άλλων αγαπημένων προσώπων, διαβεβαιώνοντάς τους ότι ο θάνατος συμβαίνει κυρίως σε ηλικιωμένους ανθρώπους. Είναι επίσης σημαντικό να διαχωριστούν οι κοινές ασθένειες από τις σοβαρές ασθένειες για να αποφευχθεί η ανησυχία του παιδιού για την υγεία του.
- Μεταξύ 6 και 9 ετών Σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά αρχίζουν να κατανοούν ότι ο θάνατος είναι μόνιμος, αλλά μπορεί να μην κατανοούν πλήρως τις επιπτώσεις του. Ερωτήσεις όπως “Είναι ο θάνατος για πάντα;” ή “Πού είναι τώρα το άτομο που πέθανε;” είναι κοινές. Οι ενήλικες πρέπει να απαντούν με σαφήνεια και ηρεμία, διατηρώντας την ψυχραιμία και προσφέροντας συνεπείς απαντήσεις.
Η ακρόαση των ανησυχιών τους και η παροχή ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για την έκφραση των συναισθημάτων τους είναι απαραίτητη. Με τον καιρό, η αρχική ανησυχία θα μειωθεί καθώς το παιδί επεξεργάζεται την πληροφορία.
- Από 9 ετών και άνω Οι προέφηβοι και οι έφηβοι κατανοούν τον θάνατο παρόμοια με τους ενήλικες, αλλά μπορεί να αισθάνονται ότι αυτή η εμπειρία τους απομακρύνει από τους συνομηλίκους τους. Είναι πιθανό να βιώσουν φόβο για τη θνησιμότητά τους και την πιθανότητα να χάσουν άλλα αγαπημένα πρόσωπα. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να εκδηλωθούν μέσω ασθενειών, αλλαγών στη διάθεση, προβλημάτων στη διατροφή ή στον ύπνο και απώλειας ενδιαφέροντος για το σχολείο. Είναι σημαντικό να τους δώσουμε χώρο και χρόνο για να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους και να είμαστε διαθέσιμοι για να μιλήσουμε για τον θάνατο όταν είναι έτοιμοι. Η εξήγηση ότι τα συναισθήματά τους είναι φυσιολογικά και ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να εκφράσουν τη λύπη τους μπορεί να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν το πένθος τους.
ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ:
Το να μιλάμε στα παιδιά για τον θάνατο είναι μια ευαίσθητη αλλά απαραίτητη εργασία. Η παροχή ενός ασφαλούς και ανοιχτού περιβάλλοντος για τη συζήτηση αυτού του θέματος μπορεί να τα βοηθήσει να κατανοήσουν και να αποδεχθούν τον θάνατο με πιο υγιή τρόπο. Ακολουθώντας αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές και προσαρμόζοντας την επικοινωνία μας στην ηλικία και το επίπεδο κατανόησης του παιδιού, μπορούμε να τα βοηθήσουμε να αντιμετωπίσουν την απώλεια με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και κατανόηση. Η συζήτηση για τον θάνατο όχι μόνο βοηθά τα παιδιά να επεξεργαστούν την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου αλλά και τα εφοδιάζει με συναισθηματικά εργαλεία για να διαχειριστούν μελλοντικές δύσκολες εμπειρίες. Συζητώντας το θέμα, ας διασφαλίσουμε ότι χτίζουμε μια γέφυρα κατανόησης και υποστήριξης που θα τους επιτρέψει να πλοηγηθούν αυτές τις στιγμές με μεγαλύτερη δύναμη και εσωτερική ειρήνη.